آزمایشگاه زنده یا Living Lab چیست؟

آزمایشگاه زنده یا Living Lab چیست؟ آزمایشگاه زنده یا Living Lab هماهنگ‌کننده فرآیندهای نوآوری باز است و با هم‌آفرینی و مشارکت ذی‌نفعان مختلف حول یک موضوع، برای ایجاد ارزش پایدار فعالیت می‌کند.

تعاریف مختلفی از آزمایشگاه‌های زنده ارائه شده‌است. آنچه در این تعاریف مشترک است، تعامل مشارکت‌کنندگان علی‌رغم نوع مداخله متفاوت آنهاست. آزمایشگاه‌های زنده عناصر مشترک مشخصی دارند که محور این رویکرد هستند.

• چندروشی

هیچ روش‌شناختی واحدی برای آزمایشگاه‌های زنده وجود ندارد؛ آزمایشگاه‌های زنده روش‌های کاربرمحور مختلف را طوری با هم ترکیب و اختصاصی می‌کنند که بیشترین تناسب را با اهداف آن‌ها داشته باشد.

• مشارکت ذی‌نفعان مختلف

کلید موفقیت هر فعالیتی، دخیل کردن کاربران از همان ابتدای فرآیند است.  با وجود آن‌که تمرکز روی کاربران است، همه‌ی ذی‌نفعان مربوطه از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار هستند و نقش‌آفرینان مارپیچ چهارگانه نوآوری‌ را در برمی‌گیرد؛ یعنی بخش دولتی، بخش خصوصی، دانشگاه و مردم که باید انگیزه مشارکت را در آنان برانگیزیم.

• هم‌آفرینی در دنیای واقعی

هدف، راه‌اندازی و پیاده‌سازی نوآوری‌ها در بازارهای هدف و شریک کردن کاربران نهایی در فرآیند نوآوری است. یک آزمایشگاه زنده، اصول نوآوری باز را با مشارکت فعالان مختلف و محوریت مسائل و نیازهای واقعی جامعه پیش می‌برد. باید صبور بود و ذهنی باز داشت زیرا شناسایی و انتخاب چالش‌های جامعه، زمان‌بر و مستلزم ارتباطات دوطرفه است. آزمایشگاه‌های زنده موفق، از کاربران تغییرخواه، دارای شایستگی‌های اجتماعی و داوطلب بهره می‌برند.

شبکه آزمایشگاه‌های زنده اروپا، سه عنصر اصلی سازنده‌ی پروژه‌های آزمایشگاه‌های زنده را این گونه برمی‌شمارد: پس از مراحل تدوین نوآوری‌ها، مرحله‌ی کاوش وجود دارد که به شناخت وضعیت جاری و طراحی وضعیت‌های احتمالی آتی می‌پردازد. مسئله حرکت از یک ایده به سمت یک مفهوم یا نمونه‌ی اولیه‌ است. مرحله‌ی آزمایش راه‌حل به بررسی یک یا چند وضعیت‌ احتمالی آتی در زندگی واقعی می‌پردازد. این مفهوم با تدوین و آزمایش یک نمونه‌ی اولیه آزموده می‌شود و در نهایت، مرحله‌ی ارزیابی به بررسی تأثیر آن آزمایش بر وضعیت فعلی می‌پردازد.

دوباره به پرسش آغازین بازمی‌گردیم: آزمایشگاه زنده یا Living Lab چیست؟ آزمایشگاه زنده جایی است که شهروندان، فناوران، تجار و سازمان‌های دولتی می‌توانند برای پاسخ‌گویی به چالش‌های محلی دست به پرورش ایده‌ها، ابزارها و فناوری‌ها بزنند. جایی برای نوآوری و کاوش امکانات جدید است، در عین حال، ارزیابی نیز در فرآیندهای کاری گنجانده شده است تا اطمینان حاصل شود که آزمایشگاه زنده انعطاف‌پذیر و پاسخ‌گوی نیازهای در حال تغییر ذی‌نفعان و جامعه است.

منبع: شبکه اروپایی آزمایشگاه‌های زنده

ترجمه و ویرایش اختصاصی برای وبسایت تکنوتجارت: حلیه صبورنژاد (مدیر ارتباطات و روابط عمومی)