رادار فناوری‌های نوظهور گارتنر

به تصویر کلان آینده نگاه کنید! رادار تأثیر فناوری‌های نوظهور گارتنر به فناوری‌ها و روندهایی می‌پردازد که بیشترین توان بالقوه برای ایجاد تحول بنیان‌کن در بخش وسیعی از بازارها را دارند. نوآوری سریع در فناوری‌های توانمندساز مهم امکان‌های جدیدی را برای راهکارهای فناوری اطلاعات به وجود می‌آورند.

هر یک از ۳۰ فناوری‌ و روند روی رادار به یکی از ۴ مضمون تعلق دارند: جهان هوشمند، انقلاب بهره‌وری، حریم خصوصی و شفافیت یا توانمند‌ساز‌های مهم.

مضمون ۱: جهان هوشمند

این مضمون تغییرات در نحوه تعامل ما با افراد، مکان‌ها، محتوا و اشیا بر اساس همگرایی تجربه‌های برخط و آفلاین را شامل می‌شود.
• آواتارهای هوش مصنوعی پرسوناهای مجازی انسان‌گونه ساخته‌شده با استفاده از تصاویر تولید‌شده با رایانه و فنون و کاربردهای مختلف هوش مصنوعی هستند.
• دوقلوهای دیجیتال پروکسی‌های مبتنی بر فناوری هستند که با شبیه‌سازی وضع یک یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها، فرآیندها، اشخاص یا سازمان‌های فیزیکی یا مجازی، بازنمایی‌های دیجیتال تولید می‌کنند.
• اینترفیس‌های چندحالته کاربر به مدل‌هایی اطلاق می‌شوند که در آن‌ها تعاملات کاربر و ماشین ممکن است هم‌زمان اتفاق بیفتند.
• فضاهای هوشمند محیط‌های فیزیکی هستند که در آن‌ها انسان‌ها و سیستم‌های مبتنی بر فناوری در زیست‌بوم‌هایی با هم تعامل می‌کنند که به شکل روزافزونی باز، متصل، هماهنگ‌شده و هوشمند هستند.
• رایانش فضایی محیطی محاسباتی است که اشیای فیزیکی و دیجیتال را در چارچوب مرجع مشترکی تلفیق می‌کند.

مضمون ۲: انقلاب بهره‌وری

این مضمون بر بهره‌وری بالقوه هوش مصنوعی مولد تأکید می‌کند که تا حد زیادی محرک پذیرش گسترده آن در سراسر سازمان است.
• فشرده‌سازی مدل مجموعه فنونی است که از میزان شبکه عصبی آموزش‌دیده برای استقرار روی وسایل کوچک می‌کاهد یا ظرفیت سیستم مرکزی را افزایش می‌دهد.
• پهپادهای مستقل ماشین‌های پرنده مستقلی هستند که بیشتر اوقات از آن‌ها برای بازرسی دارایی‌ها استفاده می‌شود اما استقبال از این فناوری برای تحویل بسته‌های کوچک هم آغاز شده است.
• هوش مصنوعی مولد فناوری‌هایی را توصیف می‌کند که می‌توانند از محتوا، راهبردها، طراحی‌ها و روش‌های به‌دست‌آمده از یادگیری از مخازن‌ داده بزرگ محتوای مرجع اصلی، نسخه‌های جدیدی تولید کنند.
• دستیاران مجازی مجهز به هوش مصنوعی مولد نسل جدیدی از دستیاران مجازی را نشان می‌دهند که برای ارائه کارآمدی برتر از مدل‌های بزرگ زبانی استفاده می‌کنند.
• مبدل‌های بصری برای بینایی رایانه‌ای شبکه‌های عصبی هستند که روابط پیکسل‌ها را در بخش‌های تصاویر محاسبه می‌کنند تا طبقه‌بندی آن‌ها، تشخیص اشیا و تولید تصاویر را بهبود ببخشند.
• کاربردهای هوشمند برای یادگیری از منابع داده جایگزین خارجی از یک یا چند فن هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.
• داده‌های مصنوعی به‌جای آنکه از رویدادهای دنیای واقعی گردآوری شوند به‌صورت مصنوعی تولید‌ می‌شوند.
• یادگیری خود نظارتی رویکردی به یادگیری ماشین است که در آن از خود داده‌ها برای تولید داده‌های برچسب‌گذاری‌شده استفاده می‌شود، بدون آنکه اجباری برای استفاده از داده‌های نتایج قدیمی وجود داشته باشد یا سرپرستان انسانی مجبور به تهیه برچسب‌ها یا ارائه بازخورد باشند.
تا سال ۲۰۲۵، هوش مصنوعی مولد در ۸۰ درصد محصولات محاوره‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی تعبیه خواهند شد که ۲۰ درصد بیش از میزان آن در سال ۲۰۲۳ است.

مضمون ۳: حریم خصوصی و شفافیت

این مضمون بر اتخاذ تصمیم‌های تجاری و اخلاقی صحیح در پذیرش هوش مصنوعی و استفاده از اصول طراحی هوش مصنوعی متمرکز است که به نفع مردم و جامعه خواهند بود.
• هوش مصنوعی انسان‌محور اصول مشترک طراحی هوش مصنوعی است که ایجاب می‌کند هوش مصنوعی به‌صورت مداوم از ورودی انسانی بهره‌ ببرد.
• تحلیل داده رفتاری به توانایی‌های ردیابی جلسه اطلاق می‌شود که تعاملات کاربر را به کمک خدمات حفاظت‌شده پایش می‌کند تا مدل‌های مورد اعتمادی برای تشخیص دادن کلاه‌برداران، کاربران مورد اعتماد و بات‌ها بسازند.
• هوش مصنوعی مسئول اصطلاح جامعی برای اتخاذ تصمیم‌های تجاری و اخلاقی صحیح در زمانی است که سازمان اقدام به استفاده از هوش مصنوعی می‌کند.
• هدف از هویت‌ غیرمتمرکز یا سیستم‌های وابسته به هویت‌ خود-حاکم برطرف کردن چالش‌هایی حریم خصوصی و شفافیت در سیستم‌های قدیمی هویت است.
• فناوری‌های افزایش حریم خصوصی مجموعه‌ای از رویکردهای مقاومی هستند که ضمن حفاظت از داده‌های شخصی مربوطه امکان پردازش اطلاعات را فراهم می‌کنند.

مضمون ۴: توانمند‌ساز‌های مهم

این مضمون فناوری‌های نوظهور حول انتظارات از کاربردهای جدید برای راهنمایی در این باره متمرکز است که کدام فناوری‌ها را ارزشیابی و روی کدام‌یک سرمایه‌گذاری کرد؛ بعضی از این کاربردهای نوظهور امکان موارد مصرف جدید را فراهم خواهند کرد و سایرین تجارب موجود را بهبود خواهند بخشید.
• رایانش نورومورفیک رویکردی مهندسی است که در آن اجزای رایانه‌ها با هدف تقلید از کارکردهای سیستم‌های موجود در مغز انسان و سیستم‌ عصبی طراحی می‌شوند.
• توکن‌سازی عبارت از بازنمایی رمزنگارانه ایمن مقادیر یا داده است.
• پردازشگرهای کوانتومی تراشه‌های متشکل از کوبیت‌ها یا بیت‌های کوانتومی متناظر با بیت‌ها در رایانش کلاسیک هستند.
• رایانش لبه‌ای فرامقیاس عبارت از راه‌حل فناوری ابری عمومی گسترده تا پردازش لبه‌ای است که بر اساس پلتفرم ابری کار می‌کند و از طریق خدمات ابری عمومی فرامقیاس مدیریت و کنترل می‌شود.
• تراشه‌های هوش مصنوعی نوعی از قطعات نیمه‌هادی بهینه‌‌شده برای پردازش شبکه‌های عصبی عمیق هستند.
• وب ۳ مجموعه‌ای جدید از فناوری‌های توسعه کاربردهای وب غیرمتمرکز هستند که امکان معماری لازم برای بسط‌پذیری، هویت غیرمتمرکز و تعامل‌پذیری زنجیره‌ای را فراهم می‌کند.
• بلاک‌چین به گروهی از فناوری‌های متمرکز بر توزیع همتا به همتا، تمرکززدایی، تغییرناپذیری، رمزنگاری و توکن‌سازی اطلاق می‌شود.
• نمودارهای دانش ساختارهای داده قابل‌خواندن با ماشین هستند که از طریق شبکه‌ای از گره‌ها و لینک‌ها رابطه داده‌های ناهمگون را توصیف‌ می‌کنند.
• مجموعه‌های بسیار بزرگ ماهواره‌ای مدار پایین می‌توانند ارتباطات و دسترسی به اینترنت را با تأخیر و سرعتی مشابه اتصال سیمی ابتدایی در سراسر جهان ارائه کنند.
• ارتباطات نسل پنجم خصوصی مبتنی بر فناوری و طیف 4GPP هستند تا برای سازمان‌ها برقراری ارتباط، خدمات بهینه‌‌شده و امنیت فراهم کنند.
• پایگاه‌های داده برداری مقیاس‌پذیر قابلیت جستجوی بردار را فراهم می‌کنند و در ترکیب با LLMs از آن‌ها برای اعمال کردن توانایی این مدل استفاده می‌شود تا به جستجوها با اطلاعاتی پاسخ داده شود که سفارشی یا مختص سازمان یا حوزه‌ای هستند.

چند توصیه مهم گارتنر
در استفاده از رادار تأثیر فناوری‌های نوظهور برای طرح‌ریزی سرمایه‌گذاری‌ها و راهبردنگاری

• تجربه‌های غیرمجازی هنوز مهم‌اند؛ تجربه‌های برخط و غیرمجازی را به هم پیوند دهید تا مزیت رقابتی پیدا کنید.
• هوش مصنوعی مولد تحول‌ساز است اما هیچ چیز به اندازه کاربران، ارزش واقعی ندارد.
• میان هیجان رشد و ریسک‌های آن توازن برقرار کنید.
• صنعت، تجارت و موقعیت شما منحصر به شماست؛ نقشه راه متناسب با آن را تدوین کنید.

منبع: گارتنر