مسیر توسعه امور مالی باز و بانکداری باز

بانکداری باز و امور مالی باز در نظر بسیاری از تحلیل‌گران، گزینه‌های سرنوشت‌ساز بانک‌ها و اتحادیه‌های اعتباری برای ایجاد درآمد هستند. این موضوع خصوصاً در زمانی که این نهادهای مالی دنبال راه‌هایی برای روابط مشتری وسیع و کاملاً شخصی‌شده و افزایش محصولاتشان هستند اهمیت پیدا می‌کند.

بانکداری باز و رسته قدرت‌مندش امور مالی باز، عامل گریزناپذیر و بنیادین تغییر در صنعت بانکداری هستند، گرچه شتاب و نوع تغییرات بستگی به بازار دارد. مثلاً در اروپا دولت مروج بانکداری باز بود، اما در ایالات متحده عمدتاً نیروهای بازار موجب گسترش بانکداری باز شدند. اهمیت بلندمدت این جریان هرروز بیشتر برایمان روشن می‌شود.

جیکوب مورگان، تحلیل‌گر ارشد در فورستر[1]، در وبلاگی می‌گوید: «امور مالی باز انقلابی در همکاری در خدمات مالی است. امور مالی باز به‌واسطۀ خودکارسازی امکان کاهش تنش را فراهم می‌کند، تحلیل‌های همزمان بخش‌های مختلف را ادغام می‌کند و راهنماهای شخصی‌سازی‌شده و بافتارمندی به مشتریان می‌دهد.»

هلن چایلد، از مؤسسان Open Banking Excellence، انجمن متصدیان بانکداری باز، اذعان دارد که نگاهی به آمار و ارقام جریان باز نشانمان می‌دهد که در سال 2021 میزان پرداخت‌های بانکداری باز 26.6 میلیون برآورد شد که در بازۀ 12 ماه رشدی 500 درصدی را نشان می‌دهد.

چایلد در مقدمۀ مقاله‌ای دربارۀ وضعیت بانکداری باز و امور مالی باز می‌نویسد: «هیچ دلیل منطقی‌ای وجود ندارد که نتوانیم به این مقدار یک صفر اضافه کنیم و آن را به 260 میلیون برسانیم… بازاری که بانکداری باز ایجاد می‌کند بعد از 3 سال ارزشی معادل 416 میلیارد دلار خواهد داشت.»

موج جدید تغییرات

آن دسته از نهادهای بانکی که هنوز دست روی دست گذاشته‌اند احتمالاً بعد از خواندن منبع گزارش 2021 چایلد تکانی می‌خورند. منبع این آمار گزارشی در اکسنتور[2] است که نوید موجی از تغییرات را می‌دهد.

گزارش اکسنتور هشدار می‌دهد: «باور به اینکه رویکرد دست روی دست گذاشتن بی‌خطر است ممکن است اتفاقاً خطرناک باشد. بانک‌هایی که هنوز مشخص نکرده‌اند جایگاهشان در اقتصاد داده باز کجاست در خطر واگذاری بازار به رقبای مشتاق‌تر هستند. مشخص است که یکی از تأثیرات کلیدی اقتصاد داده باز کمرنگ کردن مرز میان صنایع است.»

این جریان در چند جبهۀ مختلف «اکوسیستم‌های» مالی را هدف می‌گیرد. در مقاله‌ای دربارۀ بانکداری باز از وب‌سرویس‌های آمازون[3]، گفته شده است که این جریان نه فقط در بانکداری بلکه در حجم گسترده‌تر خدمات مالی نیز شتاب گرفته است.

آمازون بیان کرده است که «گرچه بانک‌ها قدم در این مسیر گذاشته‌اند و بانکداری باز هم تسهیل‌گر است اما خیلی از آن‌ها از شتاب در الگوهای کسب‌وکار و تملیک مشتریان جدیدی استقبال کردند که غالباً مربوط‌به امور مالی باز باشند.»

از بانکداری باز به امور مالی باز

گاهی واژگان باعث کج‌فهمی در همگرایی روزافزون خدمات مالی بانکی سنتی و غیرسنتی می‌شوند.

ام‌ایکس[4] که خدمات تسهیل‌گر این راهکارها را ارائه می‌دهد، تعریفی ارائه کرده است که بین دو واژۀ کلیدی تمایزگذاری می‌کند:

در بخشی از راهنمای واژگان آمده: «بانکداری باز اشتراک ساختاری و امن و مجوزدار داده…. بین فراهم‌کنندگان خدمات مالی است.» و تأکید می‌شود که این راهکار محدود به خرده‌فروشی و بانکداری سرمایه‌گذارانه است.

بانکداری باز «توانایی دسترسی و استفاده از اطلاعات مالی را برای ساخت تجارب شخصی، گسترش سرعت نوآوری و ایجاد همکاری در صنعت فراهم می‌کند.»

ام‌ایکس اذعان دارد که امور مالی باز همچنین «قدمی فراتر از بانکداری باز است و دسترسی و استفاده از داده‌های مصرف‌کننده را برای محصولات و خدمات مالی بیشتری فراهم می‌کند – نه فقط بانکداری. این شامل وام، اعتبار مصرف‌کننده، سپرده‌ها و مزایای بازنشستگی می‌شود. همچنین امکان ادغام گسترده‌تر داده‌های مالی با صنایع غیرمالی مثل بهداشت و دولت فراهم می‌شود.»

تحقیقات نشان می‌دهند که امور مالی باز کم‌کم جای پای خود را محکم می‌کند. فیناسترا[5] با مدیران نهادهای مالی هفت کشور مصاحبه کرده است. طبق گزارش فیناسترا «85 درصد متخصصان توافق دارند که امور مالی باز شراکت را در صنعت بالا برده‌اند و تأثیر مثبتی دارند. هشت نفر از ده نفر این بخش را پذیرای شراکت می‌دانند و  87 درصد معتقداند که این موضوع نسبت به پنج سال گذشته پیشرفت محسوب می‌شود.»

ارزش مشتری در بانکداری باز و امور مالی باز

تحقیقات دربارۀ مشتریان نشان می‌دهند که گرچه آن‌ها درست نمی‌دانند بانکداری باز چیست اما از مزایای آن خرسندند.این موضوع بین اکثر مشتریان صادق است.

یکی از موارد نارضایتی مصرف‌کنندگان در این عصر نرم‌افزارهای مالی موبایل، نوشتن چک برای انتقال پول بین حساب‌هایشان است. گزارشی از اکس‌وِی[8] که متخصص واسط برنامه‌نویسی کاربردی است نشان می‌دهد: «21 درصد آمریکایی‌ها گفته‌اند که اخیراً چکی از یک بانک‌ برای خودشان کشیده‌اند و در بانک دیگری نقدش کرده‌اند. 16 درصد پول نقد دریافت کرده‌اند و عملاً پول نقد را برای سرمایه‌گذاری به بانکی دیگر برده‌اند. این روند صحیح نیست.»

گزارش می‌گوید: «اگر نهادهای مالی این الگوی عملیاتی جدید را بپذیرند، می‌توانند با استفاده از واسط برنامه‌نویسی کاربردی انعطاف‌پذیرتر شوند و با افزایش گستره‌شان درآمدشان را افزایش بدهند و وارد تمام انواع تجارب دیجیتال شوند.»

بانکداری باز و امور مالی باز چطور باعث ارتقای خدمات مالی می‌شوند

«تمام تجارب دیجیتال» گسترۀ عظیمی دارند اما می‌شود مثال‌های انضمامی هم زد. سامانتا سیتون، مدیرعامل مانی‌هاب[9] بیان کرده است که «کسب‌وکارها با بررسی داده‌های بخش‌های مختلف، از جمله بانکداری، خدمات مالی و داده‌های بیشتری از شرکت‌های خدماتی، تلکام[10]، خرده‌فروشی یا حتی بهداشت، می‌توانند داده‌ها را با سرعت و در امنیت وارد پیشنهادات، محصولات و خدمات شخصی‌سازی‌شده کنند.»

گزارش Open Banking Excellence به‌نقل از سیتون اعلام کرده است که بسیاری از مصرف‌کنندگان «زمان خرید ماشین، مشکلی با اشتراک‌گذاری گوگل مپ یا مخارجشان با یک فینتک ندارند. همچنین موافق‌اند که حجم اعتبارشان در زمان اجازه یا گرفتن وام مسکن بررسی شود.»

«بسیاری از کسب‌وکارها هنوز متوجه نیستند که خودشان هیچ داده‌ای ندارند؛ مصرف‌کنندگان صاحب داده‌ها هستند و راه دسترسی به آن‌ها توافق است.»

-سامانتا سیتون، مانی‌هاب

سرویس‌های وب آمازون ادعا کرده است که امور مالی باز تسهیل‌گر اموری مانند راهکارهای مدیریت مالی شخصی همگرا برای مشتریان خرده‌فروشی می‌شوند و همچنین راهکارهای کسب‌وکارهای خردی مانند فراهم کردن نرم‌افزارهای مناسب تاجران رستوران برای پشتیبانی سفارشات آنلاین و پذیرش کارت.

مثلاً اکسنتور معتقد است که نهادهای مالی در سطوح مختلف پرداخت از بانکداری به‌عنوان خدمت استفاده می‌کنند مثل فراهم کردن بسترهای همتابه‌همتا، ارائۀ خدمات به محرومان از خدمات بانکی و وارد کردن خدمات خزانه‌داری به شرکت‌های تجارت الکترونیکی که به تاجران خدمات می‌دهند از طریق واسط برنامه‌نویسی کاربردی.

سه ماه پیش از معرفی بانکداری باز، آنتونی برتون، معاون بانکداری آزاد در تریست[11] در پادکست Banking Transformed با جیم ماروس اطلاعاتی دربارۀ کارکرد بانکداری آزاد ارائه کرد.

برتون گفت: «زمانی که زیرساخت‌های تبادل داده را ساختیم و همه به هم متصل شدند، امکانات زیادی به دست می‌آوریم.»

برتون گفت: «به این ترتیب در همکاری با فینتک‌ها از آن‌ها می‌خواهیم که فارغ از نوآوری، داده‌های تازه‌ای به ما بدهند. مثلاً داده‌هایی که در زمان خرید اوراق بهادار در دست نداریم.»

هم‌پوشانی امور مالی باز و جریان نوپدید ای‌اس‌جی[12]

یکی از اصلی‌ترین مزایایی که در گزارش Open Banking Excellence اشاره شد خدمات ای‌اس‌جی (محیط‌زیست، اجتماعی و دولت) است.

سازمان تحلیلی دیلویت[13] گفته است: «در طولانی‌مدت بانک‌ها باید نرم‌افزارهای نوآورانۀ جدیدی برای ای‌اس‌جی، امور مالی تعبیه‌‌شده و دارایی‌های مالی فراهم کنند. اولویت این تلاش‌ها باید قدرت‌بخشی به مشتریان و هدفشان باید برابری نژادی، مبارزه با تولیدکربن و امنیت اطلاعات باشد.»

دانیل کیلِن، یکی از مؤسسان و مدیرعامل بستر بانکداری باز تینک[14] در گزارش اوبی‌ای[15] نوشت: «تعجبی ندارد که یکی از بزرگ‌ترین جریانات برون‌مرزی موجود برای بانکداری باز هنوز در مراحل ابتدایی خودش است- گذار به امور مالی پایدار.»

برای مثال کیلِن نشان می‌دهد که اطلاعات مالی‌ برگرفته از بانکداری باز، به مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها دید وسیع‌تری از امور مالی و تأثیر تصمیمات مالی‌شان بر محیط‌زیست می‌دهند.

کیلِن توضیح داد: «به این طریق، بانکداری آزاد به ما امکان تحریک رفتار پایدار مصرف‌کنندگان را می‌دهد.»

موانع بانک‌ها برای خدمات مالی باز

گرچه تحلیل‌گران اذعان دارند که سرعت پذیرش بانکداری باز و امور مالی باز رو به افزایش است اما هنوز راه زیادی برای متقاعد کردن عموم دست‌اندرکاران مانده است. گزارش او‌بی‌ای به گزارش کردیت‌اسپرینگ[16] اشاره می‌کند که اذعان دارد 52 درصد مردمی که با آن‌ها مصاحبه کرده تمایلی به اشتراک‌گذاری اطلاعات ندارند.

نیل کاداگاتور مؤسس و مدیرعامل کردیت‌اسپرینگ می‌گوید که بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان تمایلی به اشتراک‌گذاری اطلاعات ندارند. گرچه «دولت و صنعت مالی راه بسیار زیادی را برای آگاه‌سازی مردم از مزایای بانکداری باز و امور مالی باز و اینکه چطور داده‌های آن‌ها پس از اشتراک‌گذاری در امنیت هستند و چطور استفاده می‌شوند باید طی کنند.»

شایان ذکر است که طیف قابل‌توجهی از دستورات 2021 رئیس‌جمهور بایدن، متوجه ادارۀ امنیت مالی مصرف‌کننده بوده است «تا قوانینی را تصویب کنند که به مشتریان امکان می‌دهد اطلاعات بانکی‌شان را دانلود کنند و در اختیار داشته باشند.»

ادارۀ امنیت مالی مصرف‌کننده در این مورد تلاش‌هایی ‌کرده است. در کنفرانسی در سال 2022، سرپرست این اداره، روهیت چوپرا گفت که «دنبال راهی برای تسهیل حرکت به سمت بانکداری و امور مالی باز هستیم.» به‌گفتۀ او این تلاش‌ها عمدتاً «با کاهش هزینه‌های تملیک مشتری برای تأمین‌کنندگان خرد و تازه‌واردان» و «محدود کردن امکانات برخی از متصدیان بزرگ برای اختصاص ارزش برای خودشان» انجام می‌شوند.

چوپرا اذعان کرد که این اداره درصدد است خلاصه‌ای از پیشنهادها را برای بررسی شرکای بازار خرد در پاییز 2022 به اشتراک بگذارد.

پانویس

[1] Forrester

[2] Accenture

[3] Amazon Web Services

[4] MX

[5] Finastra

[6] Digital Banking Report

[7] front-end

[8] Axway

[9] Moneyhub

[10] telecom

[11] Truist

[12] ESG (Environmental, social, and governance)

[13] Deloitte

[14] Tink

[15] OBE (Outcome-Based Engineering)

[16] Creditspring

منبع: فایننشال برند

مؤلف: جان جینوفسکی

October 24, 2022

ترجمه و ویرایش اختصاصی برای وبلاگ تکنوتجارت