اقتصاد پلتفرمی؛ دنیای پیش روی کسب‌وکارها
اقتصاد پلتفرمی نوعی گرایش تجاری است که روزبه‌روز پیشرفت می‌کند و برای مدل‌های کسب‌وکار پلتفرم دیجیتال مناسب است. پلتفرمها سیستم‌های اساساً رایانه‌ای هستند که می‌توانند میزبان خدمات متعددی باشند و به مصرف‌کنندگان، کارآفرینان، کسب‌وکارها و مردم، امکان اتصال، اشتراک منابع و فروش محصول را بدهند. تحلیلگران کسب‌وکار از این اصطلاح بیشتر برای توصیف ماهیت رقابتی نوآوری دیجیتال استفاده می‌کنند.
در اقتصاد پلتفرمی سه نوع پلتفرم اصلی وجود دارد:
1. پلتفرم‌های تراکنشی که به نام واسطه‌های دیجیتال هم شناخته می‌شوند. این پلتفرمها نوعی بازار مجازی یا محل ملاقات گروه‌های مختلفی از مردم هستند. از جمله شرکت‌های پلتفرم تراکنشی می‌توان به Amazon, Etsy و Facebook اشاره کرد.
2. پلتفرم‌های نوآورانه که چارچوب‌های فناوری را برای کاربری خاص مشتریان عرضه می‌کنند. از جمله شرکت‌های پلتفرم نوآوری می‌توان به Microsoft, Oracle و Salesforce اشاره کرد.
3. پلتفرم یکپارچه‌ساز که ترکیبی از پلتفرم تراکنشی و نوآورانه است. این نوع پلتفرم شبیه به بازارگاههای مجازی‌ای مانند App Store یا Google Play است.
در بسیاری از موارد ظهور اقتصاد پلتفرمی جایگزین مدل‌های قدیمی‌تر کسب‌وکار شده است. برای مثال قبلاً نوارهای ویدئویی زیادی در فروشگاه‌های فیزیکی فروخته می‌شد تا اینکه پلتفرم‌های آنلاینی مثل Netflix و Hulu جای چنین فروشگاه‌هایی را گرفتند. همچنین کسب‌وکارهای مرتبط با تاکسیرانی و اجاره هتل یا اتاق در تعطیلات با ظهور اپلیکیشن‌های شرکت‌هایی مثل AirBnb, Uber و Lyft متحول شدند.
اقتصاد پلتفرمی علاوه بر تاثیرگذاری روی خرید، فعالیت‌های مصرف‌کننده و مدل‌های فروش، بر نیروی کار، انواع مشاغل موجود و ماهیت این مشاغل نیز تأثیر گذاشته است. بسیاری از نقش‌ها اکنون دیجیتالی شده یا کاملاً با فناوری جایگزین شده‌اند.
مدل‌های اقتصادی مشابه
می‌توان گفت اقتصاد پلتفرمی موجب تغییر اساسی مدل کسب‌وکار سنتی موجود در بازار شده، اما از طرفی بر اساس اصولی ساخته می‌شود که پیش از این نیز در اکوسیستم اقتصادی شناخته شده‌اند.
• اقتصاد اشتراکی: ایده‌ای است که مصرف‌کننده‌ها ترجیح می‌دهند کالاها را به‌جای اینکه بخرند یا صاحبش باشند، اجاره یا قرض کنند. اقتصاد پلتفرمی چنین امکانی را فراهم می‌آورد زیرا یک شرکت می‌تواند پلتفرمی دیجیتالی بسازد تا کاربران در آن وارد شده و از طریق حق اشتراک به کالاها دسترسی داشته باشند. برای مثال می‌توان به Spotify اشاره کرد که در آن کاربران آلبوم‌های شخصی نمی‌خرند یا آهنگ‌ها را دانلود نمی‌کنند بلکه فقط به آنها گوش می‌دهند.
• اقتصاد مبتنی بر تقاضا: شبیه به اقتصاد اشتراکی است و مناسب مصرف‌کنندگانی است که می‌خواهند همه‌چیز خیلی فوری در دسترس‌شان باشد. از آنجا که هر زمان کاربر بخواهد می‌تواند به پلتفرمها دسترسی داشته باشد، این امکان فراهم است.
• اقتصاد دیجیتال: شامل فعالیت اقتصادی‌ای است که از انواع فناوری تأثیر می‌پذیرد یا متکی به رایانه‌هاست. اقتصاد پلتفرمی را می‌توان زیرشاخه‌ای از اقتصاد دیجیتال دانست.
• اقتصاد گیگ: در حالیکه اقتصاد گیگ به گرایش در حال تغییر در استخدام اشاره دارد و کار کوتاه مدت و قراردادی را شامل می‌شود، اقتصاد پلتفرمی در این زمینه تاثیرگذار است زیرا فناوری‌ای ارائه می‌دهد که امکان دورکاری را مهیا می‌سازد.
منبع: تک‌تارگت
مولف: Laura Fitzgibbons
ترجمه و ویرایش اختصاصی برای وبلاگ تکنوتجارت
نظرات کاربران